Nếu mua xe đầu kéo cũ thì giá còn rẻ hơn rất nhiều. Các loại xe đầu kéo mang thương hiệu Howo, Foton,... giá chỉ khoảng 800 triệu đồng, mua loại nào để phụ thuộc vào túi tiền của khách hàng. Tuy nhiên, xe cũ thì có nhược điểm là gầm xe và trục kéo không phù hợp với điều kiện của đường sá tại Việt Nam nên gây ra rất nhiều trục trặc, khó khắc phục, những xe này rất nhanh bị hư hỏng - anh Nguyễn Văn Hiếu, trưởng phòng kỹ thuật một doanh nghiệp vận tải ô tô tại Sài Đồng (Long Biên) đang chọn mua xe cho công ty mình cho biết.
Tuy không còn được săn đón với lượng lớn khách hàng như năm 2015 nhưng các cửa hàng bán xe trên quốc lộ 5 vẫn khá nhiều khách, chủ yếu là tìm chọn mua xe. Nhiều doanh nghiệp vận tải hàng hóa đang đầu tư mua xe đầu kéo gắn với sơ mi rơ moóc, để tăng sức chở đến 40 tấn, thay cho loại xe tải, ô tô thông thường chỉ chở được 11-14 tấn không có hiệu quả về kinh tế mà lại tốn chi phí và thời gian.
Theo một số doanh nghiệp, vận tải đường bộ chiếm khoảng gần con số 80% tổng khối lượng hàng hóa cả nước, với hàng trăm triệu tấn mỗi năm. Với các đơn hàng lớn, được lưu thông trên những trục đường dài, thì xe tải nặng và xe đầu kéo sơ mi rơ moóc là phương án đem lại hiệu quả nhất cả về thời gian và tiền bạc.
Tăng trưởng phân khúc xe tải nặng và xe đầu kéo vài năm nay đều ở mức 3 con số. Năm 2015, tổng số xe đầu kéo nhập khẩu vào Việt Nam đạt khoảng 20.000 chiếc, trong đó xe đã qua sử dụng khoảng 12.000 chiếc, phần lớn là xe Trung Quốc.
Trong khi đó, xe tải do doanh nghiệp Việt Nam lắp ráp gần như không có, hoặc có nhưng giá lại cao hơn nhiều so với xe Trung Quốc, tầm khoảng 15% mà cũng toàn linh kiện Trung Quốc, vì vậy chúng ta thường ít được lựa chọn chúng.
Đáng lo ngại nhất là xe đầu kéo cũ nhập khẩu đã qua sử dụng, thời gian qua được nhập khẩu ồ ạt vào Việt Nam. Thuế nhập khẩu thấp, giá rẻ không chỉ gây ra nhiều khó khăn cho sản xuất trong nước mà còn mang đến nguy cơ về chất lượng, gây mất an toàn giao thông và ô nhiễm môi trường, trong khi Việt Nam vẫn chưa có hàng rào kỹ thuật đủ mạnh để kiểm soát được hết tất cả luồng xe này trên thị trường.
Thị trường xe đầu kéo và sơ mi rơ moóc được cho là rất có tiềm lực mạnh bởi kinh tế đang phát triển, nhu cầu vận tải hàng hóa tăng đột biến và hệ thống hạ tầng giao thông ngày càng được mở rộng, hiện đại hóa. Trong khi đó, nhiều doanh nghiệp trong nước cũng đang đầu tư đẩy mạnh sản xuất lắp ráp loại xe này. Hơn nữa là xe sơ mi rơ moóc có thiết kế cấu tạo đơn giản, trong nước hoàn toàn có thể tự sản xuất, lắp ráp được trên 70%. Hiện nay có một số DN trong nước đã đầu tư lớn để sản xuất, lắp ráp, song lại gặp chút khó khăn vì mức thuế nhập khẩu bộ linh kiện vẫn rất cao, giữ ở mức 7,5%.
Chính vì vậy, Hiệp hội Doanh nghiệp Cơ khí (VAMI) mới đây đã tiến hành gửi công văn gửi Bộ Tài chính đề nghị điều chỉnh chính sách thuế nhập khẩu với xe đầu kéo và sơ mi rơ moóc nhập khẩu nguyên chiếc.
Theo VAMI, hiện thuế suất thuế nhập khẩu với xe đầu kéo nguyên chiếc mới và đã qua sử dụng ưu đãi với các nước thành viên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) là 5% và với Hiệp định thương mại tự do ASEAN - Trung Quốc (ACFTA) là 0%, còn sơ mi rơ moóc với WTO là 20% và với ACFTA là 0%. Trong khi đó, thuế suất thuế nhập khẩu một bộ linh kiện CKD của xe đầu kéo và sơ mi rơ moóc hiện là 7,5%.
Ngoài ra, với xe đầu kéo, khi các DN trong nước nhập khẩu bộ linh kiện về lắp ráp còn phải chịu thêm nhiều chi phí khác, như chi phí thử nghiệm động cơ, chi phí khấu hao, quản lý, lương,... khiến tổng chi phí lắp ráp lên đến 17,5%; nếu tính cả thuế nhập khẩu bộ linh kiện thì lên tới 25%, cao hơn rất nhiều so với nhập khẩu nguyên chiếc. Như vậy, giá xe đầu kéo sản xuất lắp ráp trong nước không cạnh tranh nổi với xe nhập khẩu.
Đối với dòng xe tải, theo ông Đào Phan Long, Phó Chủ tịch VAMI, từ 1/1/2015, thuế của một loạt dòng xe tải nguyên chiếc được nhập khẩu từ Trung Quốc nhập vào Việt Nam cũng còn 0% khiến cho sản xuất lắp ráp trong nước gặp rất nhiều khó khăn. Sau khi các doanh nghiệp kêu cứu lên Chính phủ thì thuế suất của nhiều dòng xe này đã được nâng lên vào thời điểm cuối năm 2015.
Tuy nhiên, với các loại xe đầu kéo và sơ mi rơ moóc vẫn giữ mức 0%.
Nếu như thuế suất thuế nhập khẩu xe đầu kéo và sơ mi rơ moóc nguyên chiếc đã hạ về 0%, thì ít nhất với bộ linh kiện cũng nên cho hạ về 0%. Đây là điểm nghịch lý khi thuế nhập khẩu bộ linh kiện cao hơn thuế nhập khẩu xe nguyên chiếc, chẳng khác nào khuyến khích nhập khẩu và ngăn chặn sản xuất, lắp ráp trong nước, ông Long nói.
Chính vì vậy, VAMI đã đưa ra đề nghị điều chỉnh tăng thuế suất thuế nhập khẩu xe đầu kéo nguyên chiếc mới lên 20%, xe đầu kéo đã qua sử dụng và sơ mi rơ moóc lên 50%, giảm thuế nhập khẩu bộ linh kiện CKD về mức 0% để thúc đẩy khuyến khích sản xuất trong nước.